Hoogbegaafd zijn wordt vaak gelinkt aan een hoog IQ en er heerst een taboe op. Mensen denken al snel, deze ouders hebben het hoog in hun bol en vinden hun zoon of dochter beter dan een ander kind.
Hoe misplaatst zijn deze gedachten. Een hoogbegaafd kind is, onafhankelijk van de mate van intelligent zijn, een bijzonder kind.
Hoogbegaafd getest, vermoedelijk hoogbegaafd, uitzonderlijk hoogbegaafd, thuiszittend kind. Creatief hoogbegaafd, intellectueel hoogbegaafd. Ultra hoogbegaafd. Emotioneel hoogbegaafd. Uitgevallen van school. Trauma’s.
Merk je ook dat jouw kind anders met situaties omgaat? Dat hij of zij overal net buiten valt? Heel empathisch kan zijn en ook heel rebels? Dat jouw kind sneller situaties doorheeft en sneller schakelt en ook weer sneller verveeld raakt?
Denk jij regelmatig, ik snap niets van hem (of haar)? Het gedrag is tegenstrijdig, intens. En emoties kunnen opeens heel anders zijn. Van moment op moment.
Zou jij graag eens binnenin jouw kind willen kijken? Omdat je haar of hem zo graag wilt helpen?
Je wilt er zijn, klaar staan en je voelt je zo machteloos. Je kind vraagt om hulp en duwt je net zo hard weer weg. Autonomie. Of juist heel erg aan je hangen. Slim. Of op school juist niet verder komen.
Misschien zelfs wel thuis komen te zitten. Dat gebeurt veel bij deze kinderen.
Hoe vaak krijg ik te horen, dat zij al zoveel hulp hebben gehad en daarmee alleen maar verslechterd zijn in hun gedrag en dat zij zich zelf ook steeds slechter zijn gaan voelen. Ze spreken het zelf naar mij uit.
Hoogbegaafde kinderen voelen zich snel afgewezen, merken zelf dat ze anders in elkaar zitten. Doen heel hard hun best om bij de andere kinderen te horen en daarmee komen ze nog harder in aanraking met hun eigen gevoel. Ik doe het nooit goed. Niemand vindt mij leuk. Wat doe ik hier nog.
Hoogbegaafde kinderen stoeien met zichzelf. Worstelen met hun eigen ingewikkelde emoties.
Het maakt niet uit of je kind wel of niet gediagnosticeerd is. Wel of niet een hoog IQ heeft. Er zijn veel verschillende varianten van hoogbegaafdheid en ze worden allemaal onder één noemer benoemd, hoogbegaafd, HB, omdat ze veel raakvlakken met elkaar hebben. En het alleen maar ingewikkelder wordt als je precies wilt weten hoe jouw kind, volgens de regeltjes, in elkaar zit.
Het gaat niet om de diagnose, het gaat erom dat jouw kind gezien wordt.
Wat heeft jouw kind nodig. Wat kan er aan gedaan worden? Hoe kan je als gezin er mee omgaan?
Beter begrijpen wat er in jouw kind gaande is.
Het gaat erom dat jouw kind zichzelf niet meer afwijst of afgewezen voelt.
Dat jouw kind niet meer anders wil zijn.
Het gaat erom dat jouw kind gaat ervaren dat hij of zij uniek is en dat dat een hele mooie kracht is. Jouw kind mag leren omgaan met die eigenheid. Zichzelf accepteren. En dan komt er meer rust.
Hoogbegaafdheid is niet iets wat op te lossen of te veranderen is.
Je doet je kind de meeste pijn door de indruk te geven dat hij of zij het niet goed doet.
Kinderen krijgen dit veel te vaak te horen.
De nadruk mag gelegd worden op de kwaliteiten en hoe zet jouw kind deze in.
Een positieve benadering is heel belangrijk.
Weer zelfvertrouwen krijgen.
Het hoofd van een hoogbegaafde is sterk. Dat betekent sterke overtuigingen die vaak gekeerd zijn tegen zichzelf. Zichzelf omlaag halen. Zichzelf vergelijken. Zichzelf groter maken of juist heel klein.
Op de voorgrond willen staan of wegduiken. En het kan zelfs afwisselen. In elk moment.
Intense gedachten en gevoelens. Aan de buitenkant te zien of niet.
Sterk gefocust op de buitenwereld en vaak ook boos op iedereen (eigenlijk boos op zichzelf).
Een hoogbegaafd kind zit complex in elkaar. Is anders bedraad. Daar kan het kind niets aan doen en als ouders kan je er niets aan veranderen.
Wel kan je je kind leren begrijpen. Dat heel veel niet met opzet gebeurt, maar wel gebeurt.
Hoogbegaafde kinderen lopen op alles vooruit. Ze zien in een omgeving wat er aan de hand is voordat iemand anders dat doet. Ze zijn gevoelig voor prikkels en hebben ook prikkels nodig. Ze zijn snel verveeld en hebben uitdagingen nodig. Mentaal, ook fysiek.
Het lichaam heeft ook veel te verduren, energieën van angst en woede, ook verdriet, kroppen zich op.
Wel of geen uitlaatklep, het is indrukwekkend om te zien gebeuren.
Ze gaan in een neerwaartse spiraal, zo lijkt het en ze trekken al snel iemand anders mee.
Ze zijn overtuigend en denken op een bepaalde manier die iemand anders niet zal begrijpen.
Puur omdat het een andere manier van functioneren is.
Er is zoveel over deze geweldige kinderen te vertellen. Helaas vallen ze vaak buiten elk systeem. Worden ze op school niet gezien voor wie ze zijn en ook vaak onder ADHD of autisme benoemd.
Deze kinderen zoeken hun plekje in dit leven. Als hoogbegaafd persoon blijf je je hele leven zoekende. Dat klinkt misschien eng of niet fijn. Het hoort bij hoogbegaafd zijn. Ze voelen zich vaak een alien in dit leven. Blijven vechten of in de weerstand gaan maakt het alleen maar erger.
De juiste manier van benaderen brengt de opening om meer tevoorschijn te durven komen op een wat zachtere manier. Gelijkwaardig zijn is heel belangrijk voor hen. Dat lijkt een verkeerde manier van omgaan met een kind. Toch hebben ze het nodig. Ik help jullie als ouders daar graag bij. Voor jullie kind zelf en ook voor jullie als ouders, hoe ga je er mee om.
Gevoelig zenuwstelsel
Vechten of vluchten
Hoogbegaafden hebben vaak een intens gevoelig zenuwstelsel. Dit betekent dat ze zintuiglijke prikkels intenser kunnen waarnemen en ervaren dan hun leeftijdsgenoten. Geluiden, geuren, smaken en zelfs sociale signalen kunnen overweldigend zijn, wat kan leiden tot stress en vermoeidheid.
Hoogbegaafde individuen kunnen zich gemakkelijk overweldigd voelen door harde geluiden, fel licht of drukke omgeving.
Ze ervaren emoties vaak dieper en intenser, wat kan leiden tot frequente stemmingswisselingen.
Hun vermogen om emoties van anderen aan te voelen, kan zowel een zegen als een belasting zijn.
Vechten of vluchten
De verhoogde gevoeligheid van het zenuwstelsel kan de vecht of vlucht respons beïnvloeden. Dit is een automatische reactie van het lichaam op stressvolle situaties, die op kan treden omdat het lichaam en het hoofd een signaal afgeven van niet veilig zijn.
Vechten
De “vecht” respons uit zich in gedrag zoals, snel betrokken raken in verbale conflicten als ze zich onrechtvaardig behandeld voelen.
Ze kunnen een sterke drang hebben om problemen op te lossen of onrecht te bestrijden, soms tot het punt van koppigheid.
Vluchten
Het “vlucht” aspect kan zich uiten als, zich terugtrekken in zichzelf of sociale situaties vermijden om overprikkeling te voorkomen.
Ze zoeken vaak naar manieren om te ontsnappen aan stress, zoals zich verliezen in boeken, films, gamen of andere creatieve bezigheden (escapisme).
Omgaan met gevoeligheid
Hoogbegaafde kinderen hebben baat bij rustige zones thuis waar zij zich kunnen terugtrekken wanneer ze zich overweldigd voelen.
Luister naar hun zorgen en bied een veilige ruimte om hun emoties te uiten.
Moedig activiteiten aan die helpen bij het reguleren van hun zenuwstelsel, zoals springen, rennen, dansen, zwemmen.
Hoogbegaafd kind:
Snel interesse en ook weer snel de interesse verliezen.
Functioneren in escapes. De aandacht niet volledig kunnen behouden bij de activiteit. Al vooruit denken.
Denkwijze niet lineair.
Een IQ test is een momentopname en geeft geen correct beeld voor wel of geen HB. Herkenbaarheid van de HB kenmerken biedt meer realistisch beeld.
Energie, stemming, sfeer, direct aanvoelen. Continue bewust van wat er gebeurt. Intens waarnemen en vaak niet meer het verschil kunnen voelen tussen wat is van mij, wat is van de ander. Er is altijd ruis door de continue prikkels die worden waargenomen en het onrustige eigen hoofd.
Altijd willen ontdekken en leren. Veel interesses. Veel kunnen.
Hunkering naar presteren.
Ergens helemaal in opgaan. En niet meer bewust zijn van rest van de omgeving.
Alles met een vergrootglas zien.
Ergens laaiend enthousiast over kunnen zijn, terwijl anderen er helemaal niets van begrijpen.
De lat heel hoog leggen. Voor zichzelf en omgeving.
Omgaan met een hoogbegaafd kind
Als ouder, leerkracht of begeleider is het belangrijk om een hoogbegaafd kind op een begripvolle en ondersteunende manier te benaderen. Door goed te luisteren naar hun interesses en zorgen, kan je beter inspelen op hun unieke behoeften.
Hoogbegaafde kinderen bloeien op bij uitdagende en stimulerende activiteiten die hen intellectueel en creatief uitdagen.
Moedig hen aan om hun creatieve talenten te verkennen, of dat nu in de wetenschap, kunst, muziek of een ander gebied is.
Hoogbegaafde kinderen hebben vaak unieke behoeften en uitdagingen. Als ouder, leerkracht of begeleider is het belangrijk om hen op een begripvolle en ondersteunende manier te benaderen.
Help hen om sociale vaardigheden te ontwikkelen door interactie met leeftijdsgenoten te bevorderen.
Hoogbegaafde kinderen kunnen zich soms geïsoleerd voelen. En hebben de neiging zich te isoleren.
Zorg ervoor dat ze zich gewaardeerd voelen.
Onderwijs dat aansluit bij hun niveau en interesses, is belangrijk voor hen.
Overweeg opties zoals versneld leren of verrijkingsprogramma’s om hen verder uit te dagen.
Een positieve en ondersteunende omgeving creëren voor een hoogbegaafd kind, helpt hun potentieel optimaal te kunnen benutten.